Nghiên cứu Khảo cổ học về đống rác bếp/đống vỏ sò (Shell Middens)

Thứ ba - 06/07/2021 09:19
The Archaeological Study of Shell Middens
Cập nhật ngày 30 tháng 5 năm 2019, bởi K. Kris Hirst.
Nguồn: Hirst, K. Kris. "The Archaeological Study of Shell Middens." ThoughtCo, Aug. 25, 2020, thoughtco.com/archaeological-study-of-shell-middens-170122. https://www.thoughtco.com/archaeological-study-of-shell-middens-170122
Lược dịch: Nguyễn Huy Nhâm-Bảo tàng Nhân học
Untitled
Untitled

Một loại hình di tích mà một số nhà khảo cổ học thích để điều tra là di chỉ đống vỏ sò hay đống rác bếp (shell midden/kitchen midden). Rõ ràng đống rác bếp là một tổ hợp, một đống vỏ sò, hàu, ốc xoắn, hoặc vỏ trai, nhưng không giống như các loại địa điểm khác, nó là kết quả của một sự kiện hoạt động đơn lẻ có thể nhận biết rõ ràng. Các loại di tích khác khác, chẳng hạn như di chỉ trại, làng mạc, trang trại và hầm trú ẩn bằng đá, có những điểm thu hút của chúng, nhưng một đống rác bếp được tạo ra bởi một mục đích đó là: bữa tối.
Khẩu phần ăn và đống rác bếp
Các di chỉ đống vỏ sò/ đống rác bếp được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới, trên các bờ biển, gần các đầm phá và các bãi đá ngầm, dọc theo các con sông lớn, trong các dòng suối nhỏ, bất cứ nơi nào có nhiều loại động vật có vỏ. Mặc dù các đống rác bếp cũng có niên đại từ thời cổ xưa, nhiều đống vỏ sò có niên đại từ thời cổ xưa (trong thế giới cũ) hoặc từ giai đoạn muộn của thời đá giữa.
Thời cổ xưa và giai đoạn đồ đá giữa Châu Âu (khoảng 4.000-10000 năm trước, tùy thuộc vào vị trí địa lý của bạn trên thế giới) là những thời điểm thú vị. Con người về cơ bản vẫn là săn bắn hái lượm , nhưng sau đó đã định cư, giảm bớt lãnh thổ của họ, tập trung vào nhiều loại thực phẩm và nguồn sống hơn. Một cách thường được sử dụng để đa dạng hóa chế độ ăn là phụ thuộc vào động vật có vỏ như một nguồn thức ăn dễ kiếm hợp lý.
Tất nhiên, như Johnny Hart từng nói, “người đàn ông dũng cảm nhất mà tôi từng thấy là người đầu tiên ăn tươi nuốt sống một con hàu”.
Nghiên cứu Shell Middens
Theo Glyn Daniel trong lịch sử vĩ đại 150 năm Khảo cổ học, đống vỏ sò lần đầu tiên được xác định rõ ràng trong bối cảnh khảo cổ học giữa thế kỷ XIX ở Đan Mạch (tức là do con người xây dựng chứ không phải do các loài vật khác). Năm 1843, Học viện Hoàng gia Copenhagen do nhà khảo cổ học JJ Worsaee, nhà địa chất học Johann Georg Forchhammer và nhà động vật học Japetus Steenstrup dẫn đầu đã chứng minh rằng các đống vỏ sò (gọi là Kjoekken moedding trong tiếng Đan Mạch) thực chất là trầm tích văn hóa.
Các nhà khảo cổ học đã nghiên cứu các đống vỏ sò vì đủ loại lý do. Các nghiên cứu bao gồm:
 
  • Tính xem có bao nhiêu phần thịt trong một con ngao (chỉ vài gam so với trọng lượng của vỏ),
  • Phương pháp chế biến thực phẩm (hấp, nướng, sấy khô),
  • Các phương pháp xử lý khảo cổ học (chiến lược lấy mẫu so với đếm toàn bộ đống rác),
  • Tính thời vụ (thời gian nào trong năm và tần suất tổ chức các buổi tiệc tùng),
  • Các lý do khác dẫn đến hình thành các đống vỏ (khu sinh sống, khu chôn cất).
Không phải tất cả các đống vỏ sò đều do văn hóa sinh hoạt của con người tạo ra; không phải tất cả các đống rác bếp văn hóa chỉ là tàn tích của một bữa tiệc tùng. Một trong những bài nghiên cứu yêu thích nhất của tôi là bài viết năm 1984 của Lynn Ceci trong Khảo cổ học Thế giới ( World Archaeology). Ceci đã mô tả một loạt các mảnh vỏ hình bánh rán kỳ lạ ở giữa, bao gồm đồ gốm và hiện vật thời tiền sử và vỏ sò nằm trên sườn đồi ở New England. Cô phát hiện ra rằng trên thực tế, chúng là bằng chứng về việc những người định cư Âu-Mỹ thời kỳ đầu sử dụng lại các lớp trầm tích từ vỏ sò thời tiền sử làm phân bón cho các vườn táo. Cái lỗ ở giữa là nơi cây táo đứng!
Shell Middens qua thời gian
Các đống vỏ sò lâu đời nhất trên thế giới có tuổi khoảng 140.000 năm, từ thời kỳ đồ đá giữa của Nam Phi, tại các địa điểm như Hang Blombos . Có những đống vỏ sò khá gần đây được tìm thấy ở Úc và Hoa Kỳ mà tôi biết là có niên đại cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 sau Công nguyên khi ngành công nghiệp nút vỏ sò đang xây dựng dọc theo sông Mississippi.
Bạn vẫn có thể tìm thấy những đống vỏ trai nước ngọt với một số lỗ đục trên thân chúng nằm dọc theo các con sông lớn hơn ở giữa miền Tây nước Mỹ. Ngành công nghiệp này gần như xóa sổ quần thể trai nước ngọt cho đến khi ngành nhựa và thương mại quốc tế ngừng kinh doanh.
Nguồn tham khảo:
Ainis AF, Vellanoweth RL, Lapeña QG, and Thornber CS. 2014. Using non-dietary gastropods in coastal shell middens to infer kelp and seagrass harvesting and paleoenvironmental conditions. Journal of Archaeological Science 49:343-360.
Biagi P. 2013. The shell middens of Las Bela coast and the Indus delta (Arabian Sea, Pakistan). Arabian Archaeology and Epigraphy 24(1):9-14.
Boivin N, and Fuller D. 2009. Shell Middens,. Journal of World Prehistory 22(2):113-180.and Seeds: Exploring Coastal Subsistence, Maritime Trade and the Dispersal of Domesticates in and Around the Ancient Arabian PeninsulaShips
Choy K, and Richards M. 2010. Isotopic evidence for diet in the Middle Chulmun period: a case study from the Tongsamdong shell midden, Korea. Archaeological and Anthropological Sciences 2(1):1-10.
Foster M, Mitchell D, Huckleberry G, Dettman D, and Adams K. 2012. Archaic Period Shell Middens, Sea-Level Fluctuation, and Seasonality: Archaeology along the Northern Gulf of California Littoral, Sonora, Mexico. American Antiquity 77(4):756-772.
Habu J, Matsui A, Yamamoto N, and Kanno T. 2011. Shell midden archaeology in Japan: Aquatic food acquisition and long-term change in the Jomon culture. Quaternary International 239(1-2):19-27.
Jerardino A. 2010. Large shell middens in Lamberts Bay, South Africa: a case of hunter-gatherer resource intensification. Journal of Archaeological Science 37(9):2291-2302.
Jerardino A, and Navarro R. 2002. Cape Rock Lobster (Jasus lalandii) Remains from South African West Coast Shell Middens: Preservational Factors and Possible Bias. Journal of Archaeological Science 29(9):993-999.
Saunders R, and Russo M. 2011. Coastal shell middens in Florida: A view from the Archaic period. Quaternary International 239(1–2):38-50.
Virgin K. 2011.
The SB-4-6 shell midden assemblage: a shell midden analysis from a late prehistoric village site at Pamua on Makira, southeast Solomon Islands [Honors]
. Sydney, Australia: University of Sydney
 

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây