Hệ thống ba thời đại - Phân loại thời tiền sử châu Âu

 
Hệ thống ba thời đại được coi là mô hình đầu tiên của khảo cổ học: một quy ước được thành lập vào đầu thế kỷ 19 cho rằng thời tiền sử có thể được chia thành ba phần, dựa trên những tiến bộ công nghệ của vũ khí và công cụ: theo trật tự thời gian, chúng bao gồm Thời đại đồ đá , Thời đại đồ đồng và Thời đại đồ sắt. Mặc dù ngày nay công cụ được chế tạo công phu phức tạp, hệ thống đơn giản vẫn quan trọng đối với các nhà khảo cổ học vì nó cho phép các học giả sắp xếp tài liệu mà không có lợi (hoặc gây hại) cho các văn bản lịch sử cổ đại.
CJ Thomsen và Bảo tàng Đan Mạch
Hệ thống Ba Thời đại lần đầu tiên được giới thiệu đầy đủ vào năm 1837, khi Christian Jürgensen Thomsen, giám đốc Bảo tàng Cổ vật Hoàng gia Bắc Âu ở Copenhagen, xuất bản một bài tiểu luận có tên "Kortfattet Udsigt over Mindesmærker og Oldsager fra Nordens Fortid" ("Cái nhìn ngắn gọn về các di tích và cổ vật từ quá khứ Bắc Âu ") trong một bộ sách được sưu tầm có tên là Hướng dẫn Kiến thức về Cổ vật Bắc Âu. Nó được xuất bản đồng thời bằng tiếng Đức và tiếng Đan Mạch, và được dịch sang tiếng Anh vào năm 1848. Khảo cổ học chưa bao giờ phục hồi hoàn toàn.
Ý tưởng của Thomsen phát triển từ vai trò là người quản lý tự nguyện của Ủy ban Hoàng gia về Bảo tồn Cổ vật về bộ sưu tập đá runic và các hiện vật khác từ các tàn tích và mộ cổ ở Đan Mạch.
Một bộ sưu tập khổng lồ chưa được phân loại
Bộ sưu tập này rất lớn, kết hợp cả bộ sưu tập của hoàng gia và trường đại học thành một bộ sưu tập quốc gia. Chính Thomsen là người đã chuyển bộ sưu tập hiện vật không có thứ tự đó thành Bảo tàng Cổ vật Hoàng gia Bắc Âu, mở cửa cho công chúng vào năm 1819. Đến năm 1820, ông bắt đầu tổ chức các cuộc triển lãm về chất liệu và chức năng, như một bài tường thuật trực quan về thời tiền sử. Thomsen đã có những trưng bày minh họa sự tiến bộ của vũ khí và nghề thủ công Bắc Âu cổ đại, bắt đầu với các công cụ bằng đá lửa và tiến dần đến đồ trang sức bằng sắt và vàng.

Theo Eskildsen (2012), sự phân chia thời tiền sử thành 3 thời đại của Thomsen đã tạo ra một "ngôn ngữ của đồ vật" như một sự thay thế cho các văn bản cổ và các ngành lịch sử ngày nay. Bằng cách sử dụng phương pháp nghiêng hướng đối tượng, Thomsen đã đưa ngành khảo cổ học rời xa lịch sử và đến gần hơn với các ngành khoa học bảo tàng khác, chẳng hạn như địa chất học và giải phẫu học so sánh. Trong khi các học giả thời Khai sáng tìm cách phát triển lịch sử loài người chủ yếu dựa trên các chữ viết cổ, thay vào đó Thomsen tập trung vào việc thu thập thông tin về thời tiền sử và bằng chứng mà không có văn bản nào hỗ trợ nó.
Những người tiền nhiệm
Heizer (1962) chỉ ra rằng CJ Thomsen không phải là người đầu tiên đề xuất sự phân chia thời tiền sử như vậy. Người tiền nhiệm Thomsen phụ trách bảo tàng từ thế kỷ 16 của Vatican Botanical Gardens có tên Michele Mercati  [1541-1593] vào năm 1593 đã giải thích rằng rìu đá đã trở thành công cụ được chế tác bởi người châu Âu cổ xưa và họ không quen thuộc với đồng hoặc sắt. Trong A New Voyage Round the World (1697), nhà du hành thế giới William Dampier [1651-1715] đã kêu gọi sự chú ý đến thực tế là những người Mỹ bản địa không được tiếp cận với công cụ được chế tác bằng kim loại. Trước đó, nhà thơ La Mã Lucretius [98-55 trước Công nguyên] vào thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên đã lập luận rằng phải có một thời gian trước khi con người biết đến kim loại khi vũ khí bao gồm đồ đá và cành cây.
Vào đầu thế kỷ 19, việc phân chia thời tiền sử thành các loại Đá, Đồng và Sắt ít nhiều đã phổ biến trong giới cổ vật châu Âu, và chủ đề này đã được thảo luận trong một bức thư còn sót lại giữa Thomsen và nhà sử học Vedel Simonsen của Đại học Copenhagen vào năm 1813. Một số ghi nhận cũng được trao cho Rasmus Nyerup-cố vấn của Thomsen tại bảo tàng, : nhưng chính Thomsen là người đã đưa bộ phận này vào hoạt động trong bảo tàng, và công bố kết quả của mình trong một bài luận được phổ biến rộng rãi.
Sự phân chia Ba thời đại ở Đan Mạch đã được xác nhận bởi một loạt các cuộc khai quật tại các gò chôn cất ở Đan Mạch được thực hiện từ năm 1839 đến năm 1841 bởi Jens Jacob Asmussen Worsaae [1821-1885], thường được coi là nhà khảo cổ học chuyên nghiệp đầu tiên khi chỉ mới 18 tuổi vào năm 1839.
Nguồn tham khảo:
Eskildsen KR. 2012. The Language of Objects: Christian Jürgensen Thomsen's Science of the Past. Isis 103(1):24-53.
Heizer RF. 1962. The Background of Thomsen's Three-Age System. Technology and Culture 3(3):259-266.
Kelley DR. 2003. The Rise of Prehistory. Journal of World History 14(1):17-36.
Rowe JH 1962. Worsaae's Law and the Use of Grave Lots for Archaeological Dating. American Antiquity 28(2):129-137.
Rowley-Conwy P. 2004. The Three Age system in English: New translations of the founding documents. Bulletin of the History of Archaeology 14(1):4-15.