Dòng sự kiện lịch sử thế giới - Bản đồ hai triệu năm của loài người
Cập nhật ngày 31 tháng 8 năm 2019, bởi K. Kris Hirst
Nguồn: Hirst, K. Kris. "World History Timelines - Mapping Two Million Years of Humanity." ThoughtCo, Feb. 16, 2021, thoughtco.com/world-history-timelines-of-humanity-172901.
https://www.thoughtco.com/world-history-timelines-of-humanity-172901
Lược dịch: Nguyễn Huy Nhâm-Bảo tàng Nhân học
Nguồn: Hirst, K. Kris. "World History Timelines - Mapping Two Million Years of Humanity." ThoughtCo, Feb. 16, 2021, thoughtco.com/world-history-timelines-of-humanity-172901.
https://www.thoughtco.com/world-history-timelines-of-humanity-172901
Lược dịch: Nguyễn Huy Nhâm-Bảo tàng Nhân học
Các mốc thời gian của Lịch sử Thế giới
Hầu hết lịch sử của thế giới cổ đại đã được các nhà khảo cổ học thu thập, xây dựng, một phần bằng cách sử dụng các ghi chép rời rạc, nhưng cũng thông qua vô số kỹ thuật xác định niên đại. Mỗi mốc thời gian lịch sử thế giới trong danh sách này là một phần của các nguồn lực lớn hơn tập trung vào văn hóa, hiện vật, phong tục, và con người của nhiều nền văn hóa, những người đã sống trên hành tinh của chúng ta trong suốt 2 triệu năm qua.
Thời kỳ đồ đá / đồ đá cũ
Thời kỳ đồ đá (được các học giả gọi là thời kỳ đồ đá cũ/Paleolithic era) trong thời tiền sử của loài người là tên được đặt cho khoảng thời gian từ khoảng 2,5 triệu đến 20.000 năm trước. Nó bắt đầu với những hành vi giống con người sớm nhất trong việc chế tạo công cụ bằng đá thô sơ, và kết thúc với những xã hội săn bắt và hái lượm hoàn toàn hiện đại của con người.
Thời kỳ săn bắn-hái lượm: văn hóa Jomon
Jomon là tên của những người săn bắn-hái lượm đầu thời kỳ Holocen ở Nhật Bản, bắt đầu từ khoảng 14.000 TCN, kết thúc khoảng 1000 TCN ở tây nam Nhật Bản và 500 SCN ở đông bắc Nhật Bản.
Thời kỳ đồ đá giữa Châu Âu
Thời kỳ đồ đá giữa của châu Âu theo truyền thống là khoảng thời gian ở Cựu thế giới giữa thời kỳ băng hà cuối cùng (khoảng 10.000 năm cách ngày nay) và bắt đầu thời kỳ đồ đá mới (khoảng 5000 năm cách ngày nay), khi các cộng đồng nông nghiệp bắt đầu được thành lập.
Thời kỳ đồ đá mới tiền-gốm (Pre-Pottery Neolithic)
Thời kỳ đồ đá mới tiền-gốm (viết tắt là PPN) là tên được đặt cho những nhóm người thuần hóa thực vật sớm nhất và sống trong các cộng đồng nông nghiệp ở Levant và Cận Đông. Nền văn hóa PPN chứa hầu hết các thuộc tính mà chúng ta cho là thời kỳ đồ đá mới - ngoại trừ đồ gốm, thứ không được sử dụng trong khu vực này cho đến khoảng 5500 TCN.
Thời kỳ tiền-vương triều ở Ai Cập
Thời kỳ Tiền vương triều ở Ai Cập là tên mà các nhà khảo cổ học đã đặt cho ba thiên niên kỷ trước khi xuất hiện xã hội nhà nước Ai Cập thống nhất đầu tiên.
Văn minh Lưỡng Hà
Lưỡng Hà là một nền văn minh cổ đại chiếm giữ khá nhiều thứ mà ngày nay là Iraq và Syria hiện đại, một mảnh đất hình tam giác nằm giữa sông Tigris, dãy núi Zagros và sông Lesser Zab.
Văn minh sông Ấn (Indus Civilization)
Nền văn minh Indus (còn được gọi là Nền văn minh Harappan, Nền văn minh Indus-Sarasvati hoặc Hakra và đôi khi là Nền văn minh Thung lũng Indus) là một trong những xã hội lâu đời nhất mà chúng ta biết, bao gồm hơn 2600 địa điểm khảo cổ đã biết nằm dọc theo các sông Indus và Sarasvati ở P
akistan và Ấn Độ, diện tích khoảng 1,6 triệu km vuông.
Văn Minh Minoan
Người Minoan sống trên các hòn đảo của Hy Lạp trong thời kỳ mà các nhà khảo cổ
học gọi là giai đoạn đầu của thời kỳ đồ đồng tiền sử của Hy Lạp.
Thời kỳ các vương triều ở Ai Cập
Ai Cập cổ đại được xem như bắt đầu vào khoảng năm 3050 trước Công nguyên, khi pharaoh Menes đầu tiên thống nhất Hạ Ai Cập (ám chỉ khu vực đồng bằng sông Nile) và Thượng Ai Cập (mọi thứ ở phía nam đồng bằng).
Văn hóa Long Sơn
Long Sơn là một nền văn hóa thuộc thời kỳ đồ đá mới và giai đoạn chuyển tiếp giữa thời kỳ đồ đá mới và đồ đông (ca 3000-1900 TCN) của thung lũng sông Hoàng Hà của các tỉnh Sơn Đông, Hà Nam, Sơn Tây, Thiểm Tây, và các tỉnh Nội Mông của Trung Quốc.
Triều đại nhà Thương
Thời đại đồ đồng nhà Thương ở Trung Quốc có niên đại khoảng 1700-1050 trước Công nguyên, và theo Shi Ji (Sử ký), nó bắt đầu khi hoàng đế nhà Thương đầu tiên, T'ang[1], lật đổ hoàng đế cuối cùng của triều đại Hạ (còn gọi là Erlitou).
Vương quốc Kush
Vương quốc Kush là một trong số những tên được sử dụng cho khu vực châu Phi nằm ngay phía nam của Ai Cập cổ đại, nằm giữa các thành phố hiện đại Aswan, Ai Cập và Khartoum, Sudan.
Đế chế Hittite
Hai kiểu "người Hittite" khác nhau được đề cập trong Kinh thánh tiếng Do Thái/Hebrew Bible (hoặc Cựu ước/Old Testament): người Canaan, bị người Solomon bắt làm nô lệ; và Neo-Hittites, các vị vua Hittite của miền bắc Syria, những người đã giao thương với Solomon. Các sự kiện liên quan đến Cựu ước xảy ra vào thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, ngay sau những ngày vinh quang của Đế chế Hittite.
Nền văn minh Olmec
Nền văn minh Olmec là tên được đặt cho một nền văn hóa Trung Mỹ với thời hoàng kim của nó vào khoảng giữa 1200 và 400 TCN. Vùng đất trung tâm Olmec nằm ở các bang Veracruz và Tabasco của Mexico, ở phần hẹp của Mexico ở phía tây bán đảo Yucatan và phía đông Oaxaca.
Nhà Chu
Triều đại Chu (còn được đánh vần là Chou) là tên gọi của một giai đoạn lịch sử ở giai đoạn cuối của thời đại đồ đồng Trung Quốc, theo truyền thống được đánh dấu từ năm 1046 đến năm 221 trước Công nguyên.
Văn minh Etruscan
Nền văn minh Etruscan là một nhóm văn hóa trong khu vực Etruria của Ý, từ thế kỷ 11 đến thế kỷ thứ nhất TCN (thời kỳ đồ sắt).
Thời đại đồ sắt châu Phi
Thời đại đồ sắt châu Phi vào khoảng giữa thế kỷ thứ 2 –1000 SCN. Ở châu Phi, không giống như châu Âu và châu Á, thời kỳ đồ sắt ở châu Phi không được bắt đầu bằng thời kỳ đồ đồng hoặc đồng, mà là tất cả các kim loại được ra đời cùng nhau.
Đế chế Ba Tư
Đế quốc Ba Tư bao gồm tất cả lãnh thổ mà ngày nay thuộc Iran, và trong thực tế Persia là tên chính thức của Iran cho đến năm 1935; Ngày truyền thống của Đế chế Ba Tư cổ đại là khoảng 550 TCN – 500 SCN.
Vương triều Ptolemaic, Ai Cập
Ptolemies là triều đại cuối cùng của các pharaoh Ai Cập, và tổ tiên của họ là người Hy Lạp: Ptolemy I là một trong những vị tướng của Alexander Đại đế. Ptolemies đã cai trị Ai Cập trong khoảng thời gian từ 305–30 TCN, khi người cuối cùng của Ptolemies, Cleopatra, nổi tiếng cam kết tự tử.
Vương quốc Aksum
Aksum (còn được đánh vần là Axum) là tên của một Vương quốc thời đại đồ sắt hùng mạnh ở Ethiopia, phát triển mạnh mẽ trong những thế kỷ trước và sau thời kỳ của Chúa Kitô; khoảng 700 TCN – 700 SCN.
Văn hóa Moche
Văn hóa Moche là một xã hội ở Nam Mỹ, có các địa điểm khảo cổ nằm dọc theo bờ biển khô cằn của khu vực ngày nay là Peru từ năm 100 đến 800 SCN, và nằm giữa Thái Bình Dương và dãy núi Andes.
Văn minh Angkor
Nền văn minh Angkor hay Đế chế Khmer (khoảng 900–1500 SCN) đã điều hành hầu hết Campuchia, và một phần của Lào, Thái Lan và Việt Nam trong thời kỳ trung cổ. Họ là những kỹ sư xuất sắc, xây dựng đường xá, đường thủy và đền thờ với kỹ năng tuyệt vời - nhưng một trận hạn hán lớn, kết hợp với chiến tranh và những thay đổi trong mạng lưới thương mại đã dẫn đến sự kết thúc của chính thể hùng mạnh này.
Hầu hết lịch sử của thế giới cổ đại đã được các nhà khảo cổ học thu thập, xây dựng, một phần bằng cách sử dụng các ghi chép rời rạc, nhưng cũng thông qua vô số kỹ thuật xác định niên đại. Mỗi mốc thời gian lịch sử thế giới trong danh sách này là một phần của các nguồn lực lớn hơn tập trung vào văn hóa, hiện vật, phong tục, và con người của nhiều nền văn hóa, những người đã sống trên hành tinh của chúng ta trong suốt 2 triệu năm qua.
Thời kỳ đồ đá / đồ đá cũ
Thời kỳ đồ đá (được các học giả gọi là thời kỳ đồ đá cũ/Paleolithic era) trong thời tiền sử của loài người là tên được đặt cho khoảng thời gian từ khoảng 2,5 triệu đến 20.000 năm trước. Nó bắt đầu với những hành vi giống con người sớm nhất trong việc chế tạo công cụ bằng đá thô sơ, và kết thúc với những xã hội săn bắt và hái lượm hoàn toàn hiện đại của con người.
Thời kỳ săn bắn-hái lượm: văn hóa Jomon
Jomon là tên của những người săn bắn-hái lượm đầu thời kỳ Holocen ở Nhật Bản, bắt đầu từ khoảng 14.000 TCN, kết thúc khoảng 1000 TCN ở tây nam Nhật Bản và 500 SCN ở đông bắc Nhật Bản.
Thời kỳ đồ đá giữa Châu Âu
Thời kỳ đồ đá giữa của châu Âu theo truyền thống là khoảng thời gian ở Cựu thế giới giữa thời kỳ băng hà cuối cùng (khoảng 10.000 năm cách ngày nay) và bắt đầu thời kỳ đồ đá mới (khoảng 5000 năm cách ngày nay), khi các cộng đồng nông nghiệp bắt đầu được thành lập.
Thời kỳ đồ đá mới tiền-gốm (Pre-Pottery Neolithic)
Thời kỳ đồ đá mới tiền-gốm (viết tắt là PPN) là tên được đặt cho những nhóm người thuần hóa thực vật sớm nhất và sống trong các cộng đồng nông nghiệp ở Levant và Cận Đông. Nền văn hóa PPN chứa hầu hết các thuộc tính mà chúng ta cho là thời kỳ đồ đá mới - ngoại trừ đồ gốm, thứ không được sử dụng trong khu vực này cho đến khoảng 5500 TCN.
Thời kỳ tiền-vương triều ở Ai Cập
Thời kỳ Tiền vương triều ở Ai Cập là tên mà các nhà khảo cổ học đã đặt cho ba thiên niên kỷ trước khi xuất hiện xã hội nhà nước Ai Cập thống nhất đầu tiên.
Văn minh Lưỡng Hà
Lưỡng Hà là một nền văn minh cổ đại chiếm giữ khá nhiều thứ mà ngày nay là Iraq và Syria hiện đại, một mảnh đất hình tam giác nằm giữa sông Tigris, dãy núi Zagros và sông Lesser Zab.
Văn minh sông Ấn (Indus Civilization)
Nền văn minh Indus (còn được gọi là Nền văn minh Harappan, Nền văn minh Indus-Sarasvati hoặc Hakra và đôi khi là Nền văn minh Thung lũng Indus) là một trong những xã hội lâu đời nhất mà chúng ta biết, bao gồm hơn 2600 địa điểm khảo cổ đã biết nằm dọc theo các sông Indus và Sarasvati ở P
akistan và Ấn Độ, diện tích khoảng 1,6 triệu km vuông.Văn Minh Minoan
Người Minoan sống trên các hòn đảo của Hy Lạp trong thời kỳ mà các nhà khảo cổ
học gọi là giai đoạn đầu của thời kỳ đồ đồng tiền sử của Hy Lạp.Thời kỳ các vương triều ở Ai Cập
Ai Cập cổ đại được xem như bắt đầu vào khoảng năm 3050 trước Công nguyên, khi pharaoh Menes đầu tiên thống nhất Hạ Ai Cập (ám chỉ khu vực đồng bằng sông Nile) và Thượng Ai Cập (mọi thứ ở phía nam đồng bằng).
Văn hóa Long Sơn
Long Sơn là một nền văn hóa thuộc thời kỳ đồ đá mới và giai đoạn chuyển tiếp giữa thời kỳ đồ đá mới và đồ đông (ca 3000-1900 TCN) của thung lũng sông Hoàng Hà của các tỉnh Sơn Đông, Hà Nam, Sơn Tây, Thiểm Tây, và các tỉnh Nội Mông của Trung Quốc.
Triều đại nhà Thương
Thời đại đồ đồng nhà Thương ở Trung Quốc có niên đại khoảng 1700-1050 trước Công nguyên, và theo Shi Ji (Sử ký), nó bắt đầu khi hoàng đế nhà Thương đầu tiên, T'ang[1], lật đổ hoàng đế cuối cùng của triều đại Hạ (còn gọi là Erlitou).
Vương quốc Kush
Vương quốc Kush là một trong số những tên được sử dụng cho khu vực châu Phi nằm ngay phía nam của Ai Cập cổ đại, nằm giữa các thành phố hiện đại Aswan, Ai Cập và Khartoum, Sudan.
Đế chế Hittite
Hai kiểu "người Hittite" khác nhau được đề cập trong Kinh thánh tiếng Do Thái/Hebrew Bible (hoặc Cựu ước/Old Testament): người Canaan, bị người Solomon bắt làm nô lệ; và Neo-Hittites, các vị vua Hittite của miền bắc Syria, những người đã giao thương với Solomon. Các sự kiện liên quan đến Cựu ước xảy ra vào thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, ngay sau những ngày vinh quang của Đế chế Hittite.
Nền văn minh Olmec
Nền văn minh Olmec là tên được đặt cho một nền văn hóa Trung Mỹ với thời hoàng kim của nó vào khoảng giữa 1200 và 400 TCN. Vùng đất trung tâm Olmec nằm ở các bang Veracruz và Tabasco của Mexico, ở phần hẹp của Mexico ở phía tây bán đảo Yucatan và phía đông Oaxaca.
Nhà Chu
Triều đại Chu (còn được đánh vần là Chou) là tên gọi của một giai đoạn lịch sử ở giai đoạn cuối của thời đại đồ đồng Trung Quốc, theo truyền thống được đánh dấu từ năm 1046 đến năm 221 trước Công nguyên.
Văn minh Etruscan
Nền văn minh Etruscan là một nhóm văn hóa trong khu vực Etruria của Ý, từ thế kỷ 11 đến thế kỷ thứ nhất TCN (thời kỳ đồ sắt).
Thời đại đồ sắt châu Phi
Thời đại đồ sắt châu Phi vào khoảng giữa thế kỷ thứ 2 –1000 SCN. Ở châu Phi, không giống như châu Âu và châu Á, thời kỳ đồ sắt ở châu Phi không được bắt đầu bằng thời kỳ đồ đồng hoặc đồng, mà là tất cả các kim loại được ra đời cùng nhau.
Đế chế Ba Tư
Đế quốc Ba Tư bao gồm tất cả lãnh thổ mà ngày nay thuộc Iran, và trong thực tế Persia là tên chính thức của Iran cho đến năm 1935; Ngày truyền thống của Đế chế Ba Tư cổ đại là khoảng 550 TCN – 500 SCN.
Vương triều Ptolemaic, Ai Cập
Ptolemies là triều đại cuối cùng của các pharaoh Ai Cập, và tổ tiên của họ là người Hy Lạp: Ptolemy I là một trong những vị tướng của Alexander Đại đế. Ptolemies đã cai trị Ai Cập trong khoảng thời gian từ 305–30 TCN, khi người cuối cùng của Ptolemies, Cleopatra, nổi tiếng cam kết tự tử.
Vương quốc Aksum
Aksum (còn được đánh vần là Axum) là tên của một Vương quốc thời đại đồ sắt hùng mạnh ở Ethiopia, phát triển mạnh mẽ trong những thế kỷ trước và sau thời kỳ của Chúa Kitô; khoảng 700 TCN – 700 SCN.
Văn hóa Moche
Văn hóa Moche là một xã hội ở Nam Mỹ, có các địa điểm khảo cổ nằm dọc theo bờ biển khô cằn của khu vực ngày nay là Peru từ năm 100 đến 800 SCN, và nằm giữa Thái Bình Dương và dãy núi Andes.
Văn minh Angkor
Nền văn minh Angkor hay Đế chế Khmer (khoảng 900–1500 SCN) đã điều hành hầu hết Campuchia, và một phần của Lào, Thái Lan và Việt Nam trong thời kỳ trung cổ. Họ là những kỹ sư xuất sắc, xây dựng đường xá, đường thủy và đền thờ với kỹ năng tuyệt vời - nhưng một trận hạn hán lớn, kết hợp với chiến tranh và những thay đổi trong mạng lưới thương mại đã dẫn đến sự kết thúc của chính thể hùng mạnh này.
[1] Thường được gọi là Thành Thang, Thương Thang hay Vũ Thang
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn