GIỚI THIỆU TRIỂN LÃM
PHỎNG DỰNG KIẾN TRÚC CHÙA MỘT CỘT THỜI LÝ:
TỪ TƯ LIỆU BI KÝ- KHẢO CỔ ĐẾN CÔNG NGHỆ THỰC TẾ ẢO
Bảo tàng Nhân học (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn Hà Nội-USSH) và SEN Heritage tổ chức triển lãm “Phỏng dựng kiến trúc chùa Một Cột thời Lý: từ tư liệu bi ký - khảo cổ đến công nghệ thực tế ảo” tại Bảo tàng Nhân học, tầng 3 nhà D, số 336 đường Nguyễn Trãi quận Thanh Xuân thành phố Hà Nội, thời gian triển lãm từ 8h30 ngày 14-1-2021 kết thúc vào 17h00 ngày 22/1/2021. Triển lãm khai mạc vào hồi 9h00-11h00 ngày 14/1/2021, tọa đàm vào 14h00-17h00 ngày 14/1/2021, và tọa đàm bế mạc 14h00-16h30 ngày 22/01/2021. Triển lãm miễn phí toàn bộ phần thuyết minh và trải nghiệm VR3D trong thời gian trưng bày. Triển lãm hướng đến việc trao đổi, thảo luận những vấn đề về lý thuyết, phương pháp, thao tác luận liên quan đến việc nghiên cứu phỏng dựng kiến trúc Phật giáo thời Lý, đồng thời lan tỏa các giá trị của di sản mĩ thuật thời Lý đến với xã hội, đặc biệt là đối với sinh viên thuộc lĩnh vực xã hội nhân văn.

Triển lãm trưng bày ảnh hiện vật của các bảo vật quốc gia như Bia Sùng Thiện Diên Linh (1121), cột đá chùa Dạm (1094), tượng Phật chùa Phật Tích, và một số hiện vật thời Lý khai quật tại Hoàng Thành Thăng Long. Ngoài ra, triển lãm trưng bày một số sản phẩm phục dựng hiện vật và kiến trúc thời Lý, như đầu rồng, đầu phượng, lá đề song long hiến châu, trụ đá Bách Thảo… Quan trọng nhất, triển lãm dành riêng một không gian để triển lãm các sản phẩm tranh 3D, VR3D, AR, bản mockup mô hình phỏng dựng kiến trúc Một Cột và chùa Diên Hựu thời Lý. Sản phẩm này đã công bố lần đầu vào ngày 10/10/2020 bởi tạp chí Tia Sáng- cơ quan ngôn luận của Bộ Khoa học và Công nghệ, và đã được trưng bày tại Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam. Sản phẩm phỏng dựng được đông đảo các nhà nghiên cứu và công chúng quan tâm, chia sẻ và góp ý phản biện.
Sản phẩm công nghệ thực tế ảo VR3D chùa Diên Hựu và kiến trúc Một Cột thời Lý của nhóm SEN Heritage là một kết quả đúc kết từ 10 năm nghiên cứu và tổng hợp các giả thuyết khoa học. Từ hàng trăm mảnh vụn và phế tích khảo cổ, bản tái lập chùa Diên Hựu đã phỏng dựng tổng thể mặt bằng mandala chùa tháp thời Lý, với phong cách Lý, và kĩ thuật xây dựng đương thời. Như ta biết, Chùa Một Cột hiện nay là một sản phẩm phục dựng có niên đại 1955, được thực hiện bởi KTS. Nguyễn Bá Lăng sau khi chùa bị đặt bom đánh sụp vào ngày 9/11/1954. Để “xuyên không về văn hóa thời Lý”, PGS.TS. Trần Trọng Dương (chủ trì khoa học của dự án) đã dựa trên sử liệu của văn bia Sùng Thiện Diên Linh (1121) để tái lập bình đồ mandala đồng tâm đa chiều, với tháp Một Cột ở trung tâm, được bao bọc bởi hai vòng ao, hai vòng sân, hai vòng hành lang- giải vũ, và hệ thống các tháp lưu ly, các cầu bắc bắc qua các ao, các sân ở bốn phía đông tây nam bắc... Toàn bộ bình đồ này đã mô phỏng đồ án mandala (mạn đồ la) theo đúng kinh điển Phật giáo được ghi chép trong các bộ Hoa Nghiêm kinh, Pháp hoa kinh, A hàm kinh, Pháp giới an lập đồ, Hoa tạng truyện, Phật tổ thống kỷ…
Giả thuyết khoa học của Trần Trọng Dương đã được KTS. Đinh Anh Tuấn (CEO của VNi), NTK. Trần Thanh Tùng (CEO của Hội quán Di sản), cùng Duy Nguyễn, Lê Minh Quân, Huy Phạm, Hiệu Sicula, Phạm Minh Tùng, v.v. thực hiện số hóa. Kết quả của dự án bao gồm các sản phẩm sau: bản thiết kế kỹ thuật 3D các đơn nguyên kiến trúc trong chùa Diên Hựu, phim 3D, bản VR3D của mandala Diên Hựu, bản mockup hình thái kiến trúc của tháp Một Cột, các sản phẩm hiện thực hóa từ bản phỏng dựng để phục vụ công tác giáo dục di sản, trưng bày thuyết minh bảo tàng,… Các sản phẩm này vừa là số hóa các mảnh vụn di sản rời rạc vào một hệ thống tái lập và phỏng dựng, nhằm phục vụ việc lưu trữ dữ liệu, bảo tồn văn hóa, phỏng dựng phế tích, quảng bá di sản văn hóa thời Lý đến với xã hội đương đại. Các sản phẩm này có thể ứng dụng cho nhiều hoạt động khác nhau, từ nghiên cứu, diễn họa, mô phỏng giả thuyết khoa học, trưng bày bảo tàng, thuyết minh bảo tàng, đến ứng dụng cho du lịch, giáo dục và đào tạo di sản, quảng bá văn hóa truyền thống trong hệ thống giáo dục các cấp. Sản phẩm VR3D, AR3D, film 3D có thể sử dụng như là phim trường ảo, sản xuất phim 3D, sản xuất các phần mềm game lịch sử, và có thể hướng đến phục dựng trên một không gian ngoài thực tế. VR3D chùa Diên Hựu giúp người xem có thể ngược dòng thời gian 800 năm, để bước đi trong không gian chùa tháp hoàng gia thời Lý. Sản phẩm chính của dự án giúp các thế hệ người Việt của thế kỷ XXI có thể trải nghiệm những nét đẹp vàng son xưa cũ trong một không gian thực tế ảo.
Như chủ tịch Hồ Chí Minh có nói: văn hóa là ngọn đuốc soi đường cho quốc dân đi. Dự án VR3D chùa Một Cột- Diên Hựu là sản phẩm tái lập di sản văn hóa Đại Việt thời Lý. Các sản phẩm này đã công bố online, để có thể làm giáo cụ cho các chương trình giảng dạy về kiến trúc Lý, mỹ thuật Lý, và lịch sử văn hóa Việt Nam, cũng như quảng bá những giá trị văn hóa thời Lý đến với xã hội đương đại.


Ban tổ chức triển lãm dự lễ tổng kết và trao chứng nhận cho các sinh viên tham gia hỗ trợ và thuyết minh triển lãm "Phỏng dựng kiến trúc chùa Một Cột thời Lý: Từ tư liệu bi ký - khảo cổ đến công nghệ thực tế ảo" do Bảo tàng Nhân học phối hợp với Sen Heritage diễn ra tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN từ ngày 14/1-22/1/2021.

PGS.TS. Đặng Hồng Sơn, Giám đốc Bảo tàng Nhân học và PGS.TS. Trần Trọng Dương, đại diện cho nhóm Sen Heritage trao chứng nhận cho các bạn tình nguyện viên tham gia tại triển lãm.